Odkryj, jak organizować zbiórki publiczne od zgłoszenia do realizacji zgodnie z prawem

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak zorganizować legalną zbiórkę publiczną dla siebie? Może masz inny szczytny cel, ale nie wiesz, od czego zacząć? Zbiórki publiczne to potężne narzędzie, które może zmieniać życie ludzi, ale aby były skuteczne i legalne, musisz znać zasady, których należy przestrzegać. Organizacja zbiórek może wydawać się Ci skomplikowana, ale z odpowiednią wiedzą stanie się to znacznie prostsze.

Z naszego artykułu dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć, aby Twoja zbiórka była zgodna z prawem. Przyjrzymy się różnicom między zbiórkami publicznymi a zbiórkami prowadzonymi przez fundacje, omówimy, jakie cele można realizować za pomocą zbiórek publicznych, a także jakie formalności musisz dopełnić.

Jakie działania są zbiórką publiczną?

Często mylnie zakładasz, że wszelkie działania w ogólnodostępnej przestrzeni, mające na celu zbieranie funduszy na leczenie, sprzęt ortopedyczny, czy inne potrzeby zdrowotne lub materialne to zbiórki publiczne. W rzeczywistości nie każda akcja zbierania pieniędzy podlega zasadom tego typu zbiórki. Zasady dotyczące zbiórek publicznych określa Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. To właśnie na podstawie tej Ustawy przedstawimy Ci kluczowe informacje, które musisz znać, zanim rozpoczniesz zbieranie funduszy.

Według Ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych Twoje działania będą klasyfikowane jako zbiórka publiczna, jeśli spełnisz trzy warunki:

1. Zbieranie darów rzeczowych lub pieniędzy — zbiórka może obejmować zarówno dary w naturze, jak i pieniądze.
2. Miejsce publiczne — akcja musi odbywać się w miejscach ogólnodostępnych, na placach, ulicach, cmentarzach, w sklepach, parkach, czy podczas masowych imprez.
3. Cel religijny lub publiczny — zgodnie z art. 14 ustawy, cele zbiórki mogą obejmować różnorodne działania kulturalne lub dobroczynne.

Wszystkie te warunki muszą być spełnione jednocześnie, aby Twoja akcja była uznana za zbiórkę publiczną.

W przypadku zbiórek „do puszek”, działania obieg gotówki nie jest w żaden sposób ewidencjonowany. To utrudnia kontrolę organom skarbowym. Właśnie dlatego zgodnie z prawem przed zorganizowaniem zbiórki publicznej musisz ją zgłosić odpowiednim organom.

Kto może prowadzić zbiórki publiczne?

Możesz prowadzić zbiórki publiczne pod warunkiem, że spełniasz określone kryteria. Organizatorami zbiórek publicznych mogą być:

• Przedstawiciele organizacji non-profit — jeśli jesteś reprezentantem fundacji, stowarzyszenia, związku zawodowego, organizacji pracodawców lub spółdzielni socjalnej.
• Reprezentanci organizacji religijnych — jeśli działasz w imieniu organizacji kościelnej lub wyznaniowej.
• Członkowie komitetu społecznego — jeśli jesteś członkiem komitetu społecznego powołanego specjalnie do przeprowadzenia zbiórki publicznej.

Do jakich działań powołuje się komitet społeczny zbiórki publicznej?

Jak zauważyłeś powyżej, zbiórki publiczne są organizowane przez różne organizacje, a nie przez pojedyncze osoby prywatne. Ale co możesz zrobić, jeśli masz osobistą potrzebę, która wpisuje się w cele pożytku publicznego? Czy możesz jednak zorganizować zbiórkę publiczną dla siebie? Sam tego nie zrobisz zgodnie z prawem. Mamy jednak dla Ciebie rozwiązanie. Możesz założyć komitet społeczny, który przeprowadzi zbiórkę na Twoją rzecz.

Wystarczy, że zbierzesz 3 pełnoletnie osoby zdolne do czynności prawnych. Mogą to być Twoi rodzice, rodzeństwo, opiekunowie, lub znajomi. Po podpisaniu aktu założenia komitetu społecznego możesz przejść do zgłoszenia zbiórki publicznej.

Jak założysz komitet społeczny?

1. Znajdź trzy dorosłe osoby — muszą one mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Mogą to być członkowie Twojej rodziny, znajomi lub sąsiedzi.
2. Sporządź akt założenia komitetu — możecie to zrobić odręcznie lub w formie wydruku. W akcie powinny znaleźć się założenia i cel zbiórki.
3. Podpiszcie akt założenia komitetu — po podpisaniu aktu przez wszystkich członków, możecie zgłosić zbiórkę publiczną.

Dzięki temu możesz samodzielnie legalnie i skutecznie przeprowadzić zbiórkę publiczną, spełniając przy tym wszystkie wymogi prawne.

Jakie cele zbiórek publicznych są zgodne z prawem?

Legalnej zbiórki publicznej nie przeprowadzisz w każdym dowolnym celu. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wszelkie Twoje działania w muszą mieścić się w szerokim katalogu zadań publicznych.

Będziesz działał zgodnie z zasadami, jeśli cel Twojej zbiórki dotyczy:

• Działalności charytatywnej — czyli pomocy potrzebującym i wspieraniu inicjatyw dobroczynnych.
• Działalności na rzecz osób niepełnosprawnych — czyli różnego typu wsparciu dla osób z niepełnosprawnościami.
• Promocji zdrowia — czyli szerzeniu wiedzy i działań prozdrowotnych.
• Działalności na rzecz mniejszości narodowych — czyli wspieraniu mniejszości narodowych i etnicznych.
• Nauki — czyli finansowaniu badań naukowych, stypendiów i edukacji.
• Ekologii — czyli działaniom na rzecz ochrony środowiska.
• Działalności kulturalnej — czyli wspieraniu inicjatyw kulturalnych i artystycznych.
• Działalności religijnej — czyli wsparciu dla działalności religijnej.

Czy jest możliwa zmiana celu zgłoszonej zbiórki publicznej?

Nawet w trakcie, gdy już trwa zbiórka publiczna, możesz zmienić jej cel. Jednak nowe zadanie musi pokrywać się z katalogiem zamieszczonym w Ustawie. Jeśli zdecydujesz się na zmianę celu, musisz ponownie zgłosić zbiórkę do ministerstwa.

W sytuacji, gdy nie osiągniesz zamierzonego celu podanego w Twoim zgłoszeniu lub z jakiegoś powodu nie możesz kontynuować zbiórki na niego, masz możliwość rozdysponowania zebranych środków inaczej. Jednak pamiętaj, że nowy cel również musi być zgodny z katalogiem działalności publicznej określonym w Ustawie.

Kiedy zbiórka publiczna będzie legalna?

Twoja zbiórka publiczna będzie legalna, jeżeli dopełnisz formalności i zgłosisz ją odpowiednio wcześnie przed rozpoczęciem akcji do ministerstwa. Dopiero wtedy, kiedy zbiórka zostanie ogłoszona publicznie i każdy będzie mógł się z nią zapoznać, możesz rozpocząć akcje.

Dopełnienie formalności wiąże się z uzyskaniem numeru zbiórki, co pozwoli Ci na wydruk identyfikatorów dla osób pomagających w zbieraniu pieniędzy.

Gdzie można zgłosić zbiórkę publiczną?

Zbiórkę publiczną zgłoś na Portalu Zbiórek Publicznych — http://www.zbiorki.gov.pl/. Możesz to zrobić on-line lub przesłać pocztą w formie wydruku na urzędowym wzorze. Wniosek o rejestrację zbiórki powinien zawierać akt założycielski Twojego komitetu społecznego lub pełnomocnictwo, jeśli jesteś reprezentantem organizacji.

Pamiętaj, że zgłoszenia elektroniczne są rozpatrywane szybciej niż zgłoszenia papierowe.

Zbiórka publiczna może się rozpocząć dopiero wtedy, gdy zostanie opublikowana na wspomnianym portalu.

Jak rozliczyć zbiórkę publiczną?

Po zakończeniu zbiórki zobowiązany jesteś do złożenia sprawozdania. Sprawozdanie podobnie jak zgłoszenie przesyłasz drogą elektroniczną na Portalu Zbiórek Publicznych lub dostarczasz w formie papierowej do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Termin dostarczenia sprawozdania zależy od tego, czy zbiórka była długoterminowa, czy krótkoterminowa oraz od rodzaju jej organizatora.

Co może być powodem odmowy publikacji zbiórki publicznej?

Mogą zdarzyć się 2 sytuacje, kiedy otrzymasz oficjalne pismo z ministerstwa odmawiające opublikowania informacji o Twojej zbiórce publicznej. Stanie się tak, gdy:

1. Cel Twojej zbiórki będzie wykraczał poza sferę zadań publicznych.
2. Nie złożyłeś sprawozdania z poprzedniej zbiórki publicznej.

Czy każda zbiórka jest zbiórką publiczną?

Warto wiedzieć, czym różnią się ustawowe zbiórki publiczne od tych, które możesz przeprowadzać poprzez fundacje, stowarzyszenia, platformy crowdfundingowe, a nawet w ramach własnej aktywności na swoje konto.

• Zbiórki publiczne możesz rozpoznać po tym, że spełniają określone warunki dotyczące: formy zbierania środków, celu oraz miejsca ich przeprowadzania. Po zakończeniu zbiórki publicznej nie pozostają żadne ślady, które mogłyby stanowić wartość informacyjną dla służb skarbowych, dlatego takie zbiórki muszą być zgłoszone do odpowiednich władz.
• Zbiórki przeprowadzane w Internecie, niezależnie od tego, czy są prywatne, czy publiczne, zwykle polegają na przekazaniu pieniędzy przez darczyńców na jakieś konta. Na portalach fundacji, stowarzyszeń lub platform crowdfundingowych znajdziesz różnorodne regulaminy przeprowadzania zbiórek charytatywnych. Organizatorzy takich zbiórek informują Cię o zasadach przekazywania pieniędzy, wysokości pobieranych prowizji, rozliczeń i podatków oraz innych opłat.

Kliknij tutaj i przejdź artykułu!

Czego nie dotyczą zbiórki publiczne?

Możliwe, że zbierasz fundusze w miejscach dostępnych dla wszystkich, ale w taki sposób, że pozostają ślady przepływu gotówki lub są ewidencjonowane darowizny rzeczowe. Takie operacje nie będą kwalifikowane jako zbiórka publiczna. Nie będą nią:

• Apele o wpłaty na konta — np. na leczenie, operacje, zakup sprzętu i inne cele, gdzie środki są wpłacane bezpośrednio na konto.
• Zbiórki w zamkniętym gronie — kiedy zbierasz fundusze wśród znajomych lub rodziny.
• Przelewy na konta bankowe — zarówno na konta fundacji, stowarzyszeń, jak i osobiste.
• SMS-y charytatywne — zbieranie środków poprzez wiadomości tekstowe.
• Działania na wirtualnych platformy crowdfundingowe — przekazywanie darów lub funduszy za pośrednictwem tych platform.
• Loterie pieniężne i fantowe — organizowane przez różne podmioty.
• Sprzedaż przedmiotów na aukcjach charytatywnych — organizowanych przez fundacje i stowarzyszenia.
• Zbiórki na cele religijne — prowadzone na terenie kościołów.
• Sprzedaż cegiełek — dotyczących przedmiotów małej wartości.

Z czym wiąże się brak zgłoszenia zbiórki publicznej?

Nie warto, abyś decydował się na przeprowadzenie zbiórki publicznej bez jej zgłoszenia. Samo zgłoszenie nic nie kosztuje, wymaga tylko poświęcenia chwili czasu. Kiedy mimo wszystko zorganizujesz taką akcję bez wymaganych formalności, musisz liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Są to:

• Kara grzywny.
• Utrata środków lub przedmiotów.

Przeczytaj u nas jeszcze:
- Rodzaje niepełnosprawności
- Zwolnienie lekarskie wstecz
- Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny
- Ulga rehabilitacyjna dla niepełnosprawnych

O zbiórkach publicznych w skrócie

Zbiórki publiczne stanowią ważny sposób na gromadzenie funduszy na różnorodne cele społeczne, od działań charytatywnych po ochronę środowiska. Kluczowe jest jednak, aby pamiętać o konieczności ich zgłoszenia na Portalu Zbiórek Publicznych. Formalności te obejmują uzyskanie numeru zbiórki oraz przygotowanie identyfikatorów dla wolontariuszy. Brak zgłoszenia może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym nałożenia grzywny oraz konfiskaty zebranych środków, które mogą być przekazane instytucjom kultury lub pomocy społecznej.

Zrozumienie różnic między zbiórkami publicznymi a zbiórkami organizowanymi przez fundacje jest kluczowe dla ich organizatorów. Zbiórki publiczne muszą odbywać się w miejscach dostępnych dla wszystkich i spełniać konkretne warunki, podczas gdy zbiórki przez fundacje zazwyczaj odbywają się zarówno w przestrzeni publicznej, jak i Internecie oraz są dokładnie ewidencjonowane.

Przestrzeganie przepisów i procedur jest niezbędne, aby zbiórka była legalna i transparentna, co z kolei buduje zaufanie darczyńców i zapewnia skuteczne wsparcie dla wybranych celów.

Kliknij tutaj!