Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny. Poznaj świadczenia i wybierz właściwie
W dzisiejszych czasach, gdy życie osób niepełnosprawnych i seniorów staje się coraz bardziej skomplikowane, znajomość przysługujących im praw może znacząco wpłynąć na ich jakość życia.
W artykule „Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny” przybliżymy temat świadczeń, które są kluczowymi elementami systemu wsparcia społecznego w Polsce. Dowiesz się, jakie są kryteria przyznawania tej pomocy, jakie instytucje są odpowiedzialne za jej wypłatę, oraz jakie korzyści finansowe wynikają z jej otrzymywania.
Zapraszamy do lektury naszego artykułu, który nie tylko wyjaśni różnice i zasady związane z dodatkiem oraz zasiłkiem pielęgnacyjnym, ale także pomoże zrozumieć, w jaki sposób te formy wsparcia mogą ułatwić codzienne życie osób uprawnionych. To esencjalna wiedza dla tych, którzy sami są zainteresowani otrzymaniem wsparcia, jak również dla ich rodzin i opiekunów, którzy pragną zapewnić swoim bliskim jak najlepsze warunki do życia.
Zasiłek pielęgnacyjny a dodatek pielęgnacyjny w prawie
Możliwe, że więcej niż raz miałeś problem z odróżnieniem tych dwóch świadczeń, ze względu na ich podobne nazewnictwo. Chociaż zarówno zasiłek, jak i dodatek są przyznawane w różnych okolicznościach i regulowane przez odmienne akty prawne, ich wspólnym celem jest częściowe rekompensowanie wydatków związanych z opieką nad osobą uprawnioną.
Szczegółowe informacje dotyczące dodatku pielęgnacyjnego znajdziesz w Ustawie o Emeryturach i Rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, datowanej na 17 grudnia 1998 roku. Z kolei informacje o zasiłku pielęgnacyjnym opisuje Ustawa o Świadczeniach Rodzinnych z 28 listopada 2003 roku.
Zapoznając się z treścią tych ustaw, możesz lepiej zrozumieć, jakie przepisy dotyczą Twojej sytuacji oraz jakie prawa i obowiązki wynikają z nich.
Kryteria kwalifikacji do dodatku oraz zasiłku pielęgnacyjnego
Jeśli chodzi o dodatek pielęgnacyjny, przysługuje on osobom, które pobierają rentę lub emeryturę. Dodatkowo konieczne jest posiadanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji, wydanego przez lekarza orzecznika ZUS.
Osoby, które ukończyły 75 lat, otrzymują dodatek pielęgnacyjny automatycznie, niezależnie od stanu zdrowia, razem z wypłatą renty lub emerytury.
Kto może otrzymać dodatek pielęgnacyjny?
- Osoby, które osiągnęły wiek 75 lat i pobierają emeryturę lub rentę,
- Osoby poniżej 75 roku życia z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, również pobierające rentę lub emeryturę. Osoby pobierające rentę socjalną nie kwalifikują się do otrzymania dodatku pielęgnacyjnego.
Jeśli jednak mają orzeczenie o niepełnosprawności i potrzebują stałej opieki, mogą ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny.
Uprawnieni do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego
Zasiłek pielęgnacyjny jest przeznaczony do pokrywania kosztów związanych z leczeniem i opieką nad osobami niepełnosprawnymi, które wymagają stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Otrzymują go osoby z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Oto grupy uprawnione do otrzymywania tego zasiłku:
- Dzieci z niepełnosprawnością, niezależnie od stopnia niepełnosprawności.
- Osoby niepełnosprawne powyżej 16 roku życia, które mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- Osoby niepełnosprawne powyżej 16 roku życia z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność wystąpiła przed ukończeniem 21. roku życia.
- Osoby, które osiągnęły wiek 75 lat, niezależnie od stopnia niepełnosprawności.
Co rozumiemy przez niezdolność do samodzielnego funkcjonowania?
Termin „niezdolność do samodzielnego funkcjonowania” odnosi się do stanu zdrowia osoby, która z powodu swojej niepełnosprawności wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby w codziennym życiu. Obejmuje to zarówno osoby ze znacznymi, jak i umiarkowanymi ograniczeniami, które uniemożliwiają samodzielne wykonywanie podstawowych czynności życiowych.
Wspomaganie przez inną osobę może być konieczne w różnych aspektach życia, takich jak:
- dbałość o osobistą higienę,
- przygotowywanie posiłków oraz zaopatrzenie w żywność,
- ubieranie się oraz poruszanie się,
- przestrzeganie zaleceń lekarskich dotyczących leczenia i rehabilitacji,
- prowadzenie gospodarstwa domowego, w tym utrzymanie czystości i regulowanie bieżących opłat.
Osoby, które nie są zdolne do samodzielnego funkcjonowania, zazwyczaj potrzebują kompleksowego wsparcia w wielu dziedzinach życia, aby zapewnić sobie odpowiednie warunki do życia i zdrowia.
Osoby, które nie otrzymają dodatku oraz zasiłku pielęgnacyjnego
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieją określone sytuacje, w których dodatek oraz zasiłek pielęgnacyjny nie będą przyznawane. Oto niektóre z nich:
1. Dodatek pielęgnacyjny
- Jeśli przebywasz w instytucji oferującej całodobowe, nieodpłatne utrzymanie, nie przysługuje Ci dodatek pielęgnacyjny. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy opuszczasz taką placówkę na okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu — wtedy możesz ubiegać się o wypłatę świadczenia.
- Jeżeli nie ukończyłeś 75 lat i twoje orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji straciło ważność, wypłata dodatku będzie zawieszona.
2. Zasiłek pielęgnacyjny
- Nie będziesz uprawniony do otrzymywania zasiłku pielęgnacyjnego, jeśli twoje orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane na czas określony i jego termin ważności upłynął. Aby kontynuować otrzymywanie świadczenia, musisz uzyskać nowe orzeczenie.
- Podobnie jak w przypadku dodatku, zasiłek pielęgnacyjny nie będzie Ci przysługiwał, jeśli przebywasz w instytucji zapewniającej całodobowe i nieodpłatne utrzymanie.
- Zasiłek może być również wstrzymany, jeśli inny członek twojej rodziny otrzymuje zagraniczne świadczenie przeznaczone na pokrycie kosztów związanych z twoją opieką.
W przypadku wątpliwości co do uprawnień do określonego świadczenia warto skontaktować się z odpowiednim organem administracyjnym. Pomoże on rozwiać wszelkie niejasności oraz poinformować o ewentualnych możliwościach odwołania od decyzji.
Wysokość dodatku pielęgnacyjnego i zasiłku pielęgnacyjnego
Obydwa te świadczenia różnią się zarówno kwotami, jak i zasadami waloryzacji.
Dodatek pielęgnacyjny od 1 marca 2024 roku wynosi 330,07 zł miesięcznie. Jest to kwota, która podlega corocznej waloryzacji wraz z rentami i emeryturami, co oznacza, że każdego roku możesz spodziewać się jej odpowiedniej aktualizacji. Dla porównania, w poprzednim okresie, od 1 marca 2023 roku do 29 lutego 2024 roku, dodatek wynosił 294,39 zł.
Z kolei zasiłek pielęgnacyjny jest ustalony na kwotę 215,84 zł i nie podlega corocznej waloryzacji. Zmiany w jego wysokości są rozważane co trzy lata, a ostateczna decyzja o ewentualnej podwyżce należy do Rady Ministrów, która kieruje się rekomendacjami Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.
Instytucje wypłacające dodatek i zasiłek pielęgnacyjny
Dodatek pielęgnacyjny oraz zasiłek pielęgnacyjny w przeszłości były wypłacane przez ZUS, co powodowało zamieszanie i niekiedy pomyłki wśród wnioskujących. Obecnie, te dwa świadczenia są administrowane przez różne instytucje.
Dodatek pielęgnacyjny jest świadczeniem przyznawanym głównie emerytom i rencistom, dlatego jego wypłatą zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Jeśli więc masz prawo do otrzymania tego dodatku, powinieneś złożyć wniosek w odpowiednim oddziale ZUS, zależnie od miejsca Twojego zamieszkania.
Zasiłek pielęgnacyjny, z kolei, jest formą wsparcia socjalnego i jest wypłacany przez lokalne instytucje pomocy społecznej, takie jak Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie (MOPR), Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS), Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) czy Centrum Świadczeń Rodzinnych. Decyzje o przyznaniu tego zasiłku podejmuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Jeśli więc ubiegasz się o zasiłek pielęgnacyjny, odpowiedni wniosek należy złożyć w instytucji pomocy społecznej działającej przy Twoim Urzędzie Miasta lub Gminy.
Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny w przypadku renty socjalnej
Jeżeli otrzymujesz rentę socjalną i spełniasz odpowiednie warunki, przysługuje Ci możliwość ubiegania się wyłącznie o zasiłek pielęgnacyjny. Zmiana ta może nastąpić, jeśli uzyskasz prawo do renty rodzinnej, co pozwoli Ci aplikować o dodatek pielęgnacyjny zamiast zasiłku.
Aby uzyskać dodatek pielęgnacyjny, musisz posiadać orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, wydane przez orzecznika ZUS. Jeżeli nie masz takiego orzeczenia, konieczne jest złożenie wniosku o jego wydanie, które powinno być dołączone do dokumentacji przy aplikowaniu o dodatek pielęgnacyjny.
Czy można pobierać jednocześnie dodatek i zasiłek pielęgnacyjny?
Nie jest możliwe pobieranie jednocześnie dodatku i zasiłku pielęgnacyjnego. Obydwa te świadczenia mają swoje specyficzne cele i adresatów, dlatego system zabezpieczeń społecznych nie przewiduje ich współistnienia na jednej osobie. Jeśli pobierasz już jeden z tych świadczeń, automatycznie nie kwalifikujesz się do otrzymania drugiego.
W przypadku, gdy masz prawo do obu świadczeń, powinieneś niezwłocznie zgłosić ten fakt odpowiedniemu organowi, który wypłaca ci zasiłek pielęgnacyjny. Taka informacja jest ważna, aby uniknąć nieprawidłowości finansowych oraz potencjalnych długów wynikających z nienależnych wypłat.
Jeżeli osoba niezgodnie otrzymywała jednocześnie dodatek i zasiłek pielęgnacyjny, a nie zgłosiła tego faktu, może zostać zobowiązana do zwrotu nienależnie wypłaconych środków. W takim przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ma prawo pomniejszyć wypłacaną emeryturę lub rentę o kwotę nadpłaty.
Dodatek i zasiłek pielęgnacyjny a podatek dochodowy
Zarówno dodatek, jak i zasiłek pielęgnacyjny są zwolnione z podatku dochodowego. Oznacza to, że nie musisz deklarować tych świadczeń w rocznym zeznaniu podatkowym PIT.
Ponadto, dochody uzyskane z tytułu dodatku oraz zasiłku pielęgnacyjnego są chronione przed egzekucją, co obejmuje zarówno egzekucję administracyjną, sądową, jak i komorniczą. Dzięki temu świadczenia te są w pełni zabezpieczone przed zajęciem przez wierzycieli, co stanowi dodatkową ochronę finansową dla beneficjentów.
Podsumowanie
Podsumowując, zarówno dodatek, jak i zasiłek pielęgnacyjny stanowią ważne elementy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i seniorów w Polsce. Oba te świadczenia, choć nie mogą być pobierane jednocześnie, zapewniają znaczącą pomoc finansową, która ułatwia codzienne funkcjonowanie osobom uprawnionym. Mając na uwadze ich specyfikę i zasady przyznawania, ważne jest, aby potencjalni beneficjenci byli świadomi procedur oraz odpowiedzialnych instytucji, do których należy się zwrócić w razie potrzeby uzyskania wsparcia.
Warto również pamiętać, że zarówno dodatek, jak i zasiłek pielęgnacyjny są zwolnione z podatku dochodowego oraz chronione przed wszelkimi formami egzekucji, co dodatkowo zabezpiecza te świadczenia jako stabilne źródło wsparcia finansowego. To istotne informacje dla osób, które na co dzień zmagają się z trudnościami wynikającymi z niepełnosprawności czy wieku, umożliwiając im większą niezależność i godność.
